Waarom paddo's in 2008 verboden werden in Nederland - en wat we ervan kunnen leren
Een korte geschiedenis: Nederland voor 2008
Vóór 2008 werd Nederland gezien als een van de meest vooruitstrevende landen ter wereld als het ging om drugsbeleid. Psilocybine bevattende paddenstoelen - beter bekend als paddo's - waren jarenlang vrij te koop in smartshops, zowel gedroogd als vers.
Hoewel gedroogde paddenstoelen in 2002 aan de Opiumwet werden toegevoegd, bleven verse paddenstoelen legaal dankzij een maas in de wet: ze werden beschouwd als een natuurlijk product dat nog niet verwerkt was. Hierdoor konden zowel de lokale bevolking als toeristen ze gemakkelijk kopen - vaak met reisgidsen en informatie over schadebeperking van de winkels.
Het incident uit 2007 dat alles veranderde
In 2007 sloeg het noodlot toe. Een 17-jarige Franse toeriste in Amsterdam sprong naar verluidt van een brug nadat ze paddo’s had geconsumeerd. Het incident kreeg veel media-aandacht in Nederland en daarbuiten. Ondanks het feit dat het meisje ook alcohol had gedronken en waarschijnlijk al psychische problemen had, werden de paddo’s als zondebok aangewezen.
In plaats van een genuanceerde publieke discussie op gang te brengen, reageerde de Nederlandse overheid snel en emotioneel.
Politieke druk boven wetenschappelijk bewijs
De toenmalige minister van Volksgezondheid, Ab Klink (CDA), stelde een volledig verbod op verse paddo's voor. Deze stap negeerde de aanbevelingen van deskundigen zoals het Trimbos-instituut en het Coördinatiecentrum voor beoordeling en monitoring van nieuwe geneesmiddelen (CAM), die beide hadden verklaard dat paddenstoelen lage fysieke en mentale gezondheidsrisico's met zich meebrengen— zeker in vergelijking met alcohol of tabak.
In de risicobeoordeling van CAM uit 2007 werd geconcludeerd dat "de fysieke toxiciteit en het risico op afhankelijkheid laag zijn bij paddo's", De meeste risico's kwamen voort uit "incidenten als gevolg van veranderde waarneming en gedrag in een onveilige omgeving."
Ondanks het wetenschappelijke bewijs zette de regering door. Het verhaal in de media en de druk van conservatieve politieke partijen bepaalden uiteindelijk de beslissing. Op 1 december 2008 werden alle psilocybine-bevattende paddenstoelen – inclusief verse – toegevoegd aan Lijst II van de Nederlandse Opiumwet, waardoor het officieel illegaal werd om ze te produceren, verkopen of bezitten.
De tragische dubbele standaard: Alcohol vs Psychedelica
Hoe tragisch het incident in 2007 ook was, de reactie van de regering onthult een duidelijke dubbele standaard in het Nederlandse drugsbeleid.
Terwijl een enkel sterfgeval dat in verband werd gebracht met paddo’s leidde tot een landelijk verbod, blijft Nederland de legale verkoop van alcohol toestaan – een stof die verantwoordelijk is voor veel meer schade, zowel lichamelijk als sociaal.
Volgens het Trimbos-instituut, was alcohol in 2023 naar schatting de directe oorzaak van 2.720 doden in Nederland (met een statistisch bereik van 2.140 tot 3.930 sterfgevallen). Dat komt neer op ongeveer 1,6% van alle sterfgevallen in het land. 2.720 doden in Nederland (met een statistisch bereik van 2.140 tot 3.930 sterfgevallen). Dat is ongeveer 1,6% van alle sterfgevallen in het hele land.
Daarentegen:
- Zijn er geen bevestigde sterfgevallen als gevolg van toxiciteit door psilocybine paddenstoelen.
- Komen risico's van psychedelica voornamelijk voort uit de set, de setting en de psychologische kwetsbaarheid, niet uit de stof zelf.
Dit roept een ongemakkelijke vraag op: waarom leidde één paddo-gerelateerd incident tot een nationaal verbod, terwijl alcohol — verantwoordelijk voor duizenden doden per jaar — sociaal geaccepteerd blijft?
Het antwoord ligt niet in de wetenschap, maar in maatschappelijke normen, media-invloed en politieke beeldvorming.
Was dit een door de EU gestuurd verbod?
Interessant genoeg had deze beslissing niets te maken met druk vanuit de Europese Unie. Het drugsbeleid binnen de EU blijft grotendeels een nationale aangelegenheid, en er bestond geen EU-richtlijn of uitspraak die Nederland verplichtte om paddo’s te verbieden. De keuze was volledig binnenlands en politiek gemotiveerd — niet internationaal en zeker niet wetenschappelijk onderbouwd.
Hoe zit het met truffels?
Hier wordt het verhaal interessant.
Psilocybine paddenstoelen en truffels (ook bekend als sclerotia) maken deel uit van hetzelfde organisme, maar zijn juridisch verschillend. De truffel is een ondergronds opslaglichaam van voedingsstoffen dat de schimmel onder bepaalde omstandigheden vormt. De truffel bevat precies dezelfde psychoactieve stoffen (psilocybine en psilocine) als de bovengrondse paddenstoel, maar werd niet opgenomen in de wet van 2008, grotendeels vanwege juridisch toezicht en verschillen in botanische classificatie.
Door deze juridische grijze zone konden smartshops doorgaan met het verkopen van magische truffels, die tot op de dag van vandaag legaal zijn in Nederland.
Onze leverancier daagde de staat voor de rechter
Na het verbod in 2008 ondernam onze vertrouwde truffelleverancier — die destijds uitsluitend paddo’s verkocht — juridische stappen tegen de Nederlandse staat. Hij voerde aan dat het verbod ongegrond was, niet gebaseerd op wetenschappelijk bewijs, en dat het zijn bedrijf én persoonlijke bestaanszekerheid op oneerlijke wijze in gevaar bracht.
Hoewel zijn argumenten sterk waren, oordeelde de rechter toch tegen hem. Waarom? Omdat hij zijn bedrijf technisch gezien niet volledig hoefde te sluiten — hij kon overstappen op de verkoop van truffels, die nog steeds legaal waren. En dat is precies wat hij deed.
Van tegenslag naar succes: De opkomst van 's werelds grootste truffelboerderij
In plaats van op te geven, paste onze leverancier zich aan. Hij stapte over van paddenstoelen naar truffels en overleefde niet alleen, hij bloeide ook.
Gedreven door passie, integriteit en een diep geloof in het therapeutische potentieel van psilocybine, bouwde hij zijn bedrijf vanaf de grond opnieuw op. Vandaag de dag runt hij de grootste magische truffelkwekerij ter wereld, die hoogwaardige, in het lab geteste producten levert aan een groeiend aantal mensen dat op zoek is naar transformatie door middel van psychedelica.
Dit verhaal maakt deel uit van onze wortels van Primal Focus, het herinnert ons eraan waarom we doen wat we doen.
Wat kunnen we hiervan leren?
- Politiek overheerst vaak de wetenschap. Het paddenstoelenverbod van 2008 was niet gebaseerd op gezondheidsrisico's, maar op angst, emotie en imagomanagement.
- De natuur vindt een manier. Zelfs toen één deel van het organisme (de paddenstoel) werd verboden, overleefde het andere deel (de truffel) - en floreerde.
- Veerkracht is belangrijk. Het verhaal van onze leverancier bewijst dat passie en aanpassingsvermogen obstakels kunnen omzetten in kansen.
- Onderwijs is de sleutel. De meeste mensen weten het verschil niet tussen een paddenstoel en een truffel - of dat ze dezelfde bestanddelen bevatten. Kennis maakt verantwoord gebruik mogelijk.
Laatste gedachten
Bij Primal Focus, geloven we in bewust verkennen, goede informatie en het verbinden van wetenschap met spiritualiteit. Het verhaal achter het paddo-verbod in 2008 is niet zomaar geschiedenis – het laat zien waarom eerlijke voorlichting, veiligheid en toegang tot natuurlijke hulpmiddelen zo belangrijk zijn.
Ben je benieuwd naar magische truffels, hoe je ze gebruikt en hoe je op een veilige manier kunt trippen?